Felç yapan virüse karşı aşı program,ı Afrika ve Asya’da 7 ülkeyle sınırlandırıldı. Doktorlar hastalığı dünyadan tümüyle silmeyi 2007’de başarmayı umuyorlar.

Normal aşı (OPV) mutasyona uğrayabilen canlı bir virüs içeriyor ve bu da hastalığa neden olabilir. Moskova Devlet Üniversitesi’nden Vadim Agol ve ekibi, 1963-1966 arası aşılama programı yürütülen bir bölgede virüsün genetik değişime uğradığını buldu, Normal aşıdan mutasyona uğramış 9 çeşit virüs buldular. Aşılanmamış çocukların % 37’si hastalığı bu virüslerden kapmış olabilir.

Uzmanlar aşının dikkatle kullanımdan kaldırılması gerektiğinin ayırdındalar. Çocuk felci uzmanı Roland Sutter ve Dünya Sağlık Örgütü’ndeki diğerleri, ağız aşısına en uygun son verme yolunu tasarlıyor.

Kamu sağlığı görevlileri tehlikeyi 2000’de farketti. Dominik ve Haiti’deki salgını, Filipinler, Mısır ve Madagaskar’dakiler izledi.

Diğer çalışmalar toplumsal bağışıklığın düzenli dağılması durumunda, aşıyı durdurmanın riskinin düşük olduğunu öne sürüyor.

Diğer bir seçenek, ABD’de olduğu gibi, çocuklara ölü virüs iğnesi yapmak. Ancak bu edilgin virüs aşısı pahalı.

Çok sık olarak, geçici iskemik atak (TIA) geçirmişler. Ama buna rağmen bu hususta doktorlarına başvurmamışlar. Bazen, bir felç riskiyle karşı karşıya bulundukları onlara söylenmiş ve riski azaltmak üzere ilaç kullanmaları önerilmiş. Ama bunu yapmamışlar. Çoğu zaman, kullanıl­ması gereken ilaç gayet basittir  günde bir hap  ve doktor tarafından takip edildiği müddetçe oldukça güvenlidir. Ama kullanmıyorlar. Ve şimdi onların ya da benim yapabileceğimiz hiçbir şey yok. Bu, son derece hüzün verici bir durum.

Eğer siz ya da bir yakınınız bir TIA geçirir veya kalp ritmi düzensizliği yaşarsa, doktorunuzla konuşun. Eğer bir ilaç tavsiye ediliyorsa, kullanmayı reddetmek hususunda iki kere düşünün.

TIA’lar kısa ve geçici olmaları itibarıyla felçlerden farklıdır. Semptomlar yani belirtiler genel­likle ani olarak gelişir, birkaç saat sürer ve 24 saatten az bir süre içinde ortadan kaybolur. Aslında, kan akışı, beyin dokusunun kalıcı olarak zarar görmeyeceği şekilde yeteri kadar çabuk tekrar oluşmuştur.

TIA’lar, kişinin ilerde bir felç ile karşılaşabileceğine dair bir uyarı vazifesi görür. İskemik felce yakalanan insanların hemen hemen yansı, bu felçten birkaç aylık bir süre önce en az bir TTA geçirmiştir. Ama TIA geçiren herkes felç ile karşılaşmaz. TIA’lar daha ziyade, yüksek tansiyonu olan, belli tiplerde kalp rahatsızlıklan olan ve şeker hastalığı bulunan; sigara içen; ya da çok ileri yaştaki kişilerde görülür.

SEMPTOMLAR
Semptomlar yani belirtiler, beyinin hangi kısmının etkilendiğine bağlı olarak, geniş ölçüde çeşitlilik arz eder. TIA’lar yüz, kol ya da bacak­larda zayıflık, uyuşukluk veya felce; baş dönmesi, denge kaybı ya da koordinasyon kaybına; bir ya da iki gözde birden görüş bulanık­laşması ya da kaybına; ve bir ya da iki gözde birden görme alanının bir yarısının kaybına sebep olabilir. Bu semptomlardan herhangi birinden muzdarip olursanız derhal doktoru­nuzu görün.

TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Doktorunuz öncelikle, migren, zihni bulanıklık, düşük kan şekeri, düşük tansiyon, beyin tümörü, kalp ritminde düzensizlik, labirent iltihabı dahil olmak üzere TIA ya da felcin özelliklerine benzerlik arz edebilen diğer durumlan kontrol edecektir. Aynı semptomlar yani belirti­lerle tekrar ortaya çıkan bir TIA durumunuz söz konusuysa, bunun anlamı, yeni tıkanmanın aynı damarda vuku bulduğudur. Eğer semptomlar bir TIA’dan diğerine değişiklik arz ediyorsa, amboli her seferinde farklı damarları bloke ediyor demektir.

Doktorunuz, damarlardaki kan akışı bozulduğu ya da zayıf­ladığı zaman duyulan hırıltı ve uğultu niteliğindeki patalojik sesleri dinlemek üzere bir stetoskop kulla­nacaktır. Teşhiste yardımcı olmak üzere, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans ile görüntüleme, ultrason, manyetik rezonans ile anjiyografi, ya da normal anjiyografi gibi bu birkaç radyoloji testinden birinin uygulanmasına ihtiyacınız olabilir. Bu testler, ense ve beyniniz­deki blokajları tanımlayabilir. Kalbi­nizin durumunu değerlendirmek için de başka testler gerekli olabilir.

Bir TIA geçirme esnasında doktorunuzu görürseniz, hasta­neye yatırılabilirsiniz. Doktorunuz, beyninize olan kan akışını bloke eden pıhtının daha büyümesini, veyahut eğer doğal olarak çözül­meye başlamış ise geri gelme­sini engellemek üzere, çabuk etki eden ve kan inceltici bir ilaç (heparin) verebilir.

TIA’lar genellikle kendi kendi­lerine çözüldükleri için, tedavi, diğer bir TIA’yı ya da bir felci önlemek amacını taşır. Doktorunuz, yüksek tansiyon ya da diyabet gibi her türlü risk faktörünün kontro­lünü iyileştirmenize yardımcı olacaktır. Ayrıca, sigarayı bırak­manıza da yardımcı olmak üzere sizle görüş alışverişinde buluna­caktır. Kanın pıhtılaşmasını önleyen ve anticoagulant tabir edilen maddeler ki bu çoğun­lukla aspirindir, kanı inceltmek ve pıhtılaşma şansım azaltmak üzere verilebilir. Eğer bir TIA geçirmişseniz ve bir şahdamarı arterinde önemli bir blokajınız (yüzde 70’den fazla) varsa; boyundan beyine giden büyük arterlerdeki plakları çıkartmak için uygulanan bir tür ameliyat olan şahdamarı (carotid) endarterectomy’si tavsiye olunabilir.

Ekibe liderlik eden, bir fizyatri uzmanıdır. Fizyatri uzmanı, hasta­lığı fiziki metotlarla tedavi etmek üzere uzmanlaşmış doktordur. Bireyin ihtiyaçlarına bağlı olarak, konuşma terapistleri, psikologlar vs gibi diğer uzmanlar da ekibe katılabilir. Terapi, kişiye hareket­lilik ve mesleki becerilerinin olabil­diğince çoğunu geri kazandırmaya odaklıdır.

Rehabilitasyon genellikle hasta­nede başlar. Bu aşamada, felçli hastalardan bazıları yeme, içme, solunum fonksiyonlarını yardım almaksızın gerçekleştiremez durumdadır. Terapi genellikle bir fizyatri uzmanı, bir hemşire ya da bir aile bireyinin yardımıyla icra edilen egzersizler ile başlar; bu, kan dolaşımını sağlar, yatak yaralarını önler ve kasların erimesini önler.

İlerleyen zaman içinde, hasta birey egzersizlerin icrasında daha aktif bir rol üstlenmeye muktedir olacaktır. Hastaneden ayrıldıktan sonra rehabilitasyon bir huzurevi veya bakımevinde, veyahut evde aile üyelerinin yardımları ile devam edebilir.

Destekleyici ve sağlıklı bir partner ve/veya aile ve bir ev ortamı, rehabilitasyon sürecinde önemlidir. Felç sonrası yaşamaya devam etmiş olup evlerine, pozitif bir ortama gidenlerin üretken olması daha muhtemeldir. Kimi durumlarda, evde, rampa, tutunma barları vs gibi mimari değişiklik­lerin yapılması gerekli olabilir.

Bir felç sonrasında, depresyona çok sık rastlanır; felci takip eden aylar içinde, insan­ların üçte ikisinin kederli olduğu; ve takriben yüzde 25’inin önemli bir depresyon yaşadığı rapor edilmektedir. Tedavi edilmeyen depresyon, rehabilitasyonda ortaya konan gayrete zarar verebilir ve konuşmayı kötüleştirebilir. Birkaç faktör depresyona katkıda bulunur: Felcin sebep olduğu kayıplara normal bir tepki; bazı beyin bölgelerinin hasar görmüş olması; ya da verilen ilaçların yan tesirleri.

Depresyona girmiş bir felçlinin felç sonrası bir rehabilitasyon programına iştirak etmesi için, ailesi ve arkadaşlarından gelecek desteğin motive edici değeri vardır. Bununla beraber, ciddi bir depresyonun yatıştırılması için psikoterapi ve antidepresan ilaçlar da gerekli olabilir.